Contactor (Công tắc tơ) là một loại khí cụ điện khi kết hợp với thiết bị khí cụ điện khác thì có thể thực hiện việc đóng cắt thiết bị điện từ xa thao tác bằng tay hay tự động. Nó là khí cụ điện hạ áp, thực hiện việc đóng ngắt thường xuyên các mạch điện động lực có dòng điện ngắt không vượt quá giới hạn dòng điện quá tải của mạch điện. Loại thường được sử dụng nhiều nhất là contactor điện từ.

Cấu tạo cơ bản của Contactor

Một Contactor có tiếp điểm cơ bản được cấu thành bởi những bộ phận như sau:
– Nam châm điện:
+ Cung cấp lực để đóng các tiếp điểm.
+ Bao gồm: Lõi sắt, Cuộn dây dùng tạo ra lực hút nam châm, Lò xo tác dụng đẩy phần nắp trở về vị trí ban đầu
– Hệ thống dập hồ quang:
Hồ quang điện sẽ xuất hiện khi chuyển mạch làm các tiếp điểm bị cháy và mòn dần do đó cần đến hệ thống dập hồ quang.
– Hệ thống tiếp điểm:
Hệ thống tiếp điểm liên hệ với phần lõi từ di động qua bộ phận liên động về cơ. Có thể chia các tiếp điểm thành hai loại:
+ Tiếp điểm chính: tiếp điểm thường hở đóng lại khi cấp nguồn vào mạch từ của contactor trong tủ điện làm mạch từ hút lại. Có khả năng cho dòng điện lớn đi qua (từ 10A đến vài nghìn A).
+ Tiếp điểm phụ: có hai trạng thái gồm thường đóng và thường hở, có khả năng cho dòng điện đi qua các tiếp điểm nhỏ hơn 5A.

Phân loại Contactor

– Theo dạng dòng điện: Contactor điện một chiều và contactor điện xoay chiều.
– Theo kết cấu: Contactor dùng ở nơi hạn chế chiều cao (như bảng điện ở gầm xe) và ở nơi hạn chế chiều rộng (ví dụ buồng tàu điện).
– Theo dòng điện định mức: Contactor 9A, 12A, 18A,…. 800A hoặc lớn hơn.
– Theo số cực: Contactor 1 pha, 2 pha, 3 pha, 4 pha. Phổ biến nhất là contactor 3 pha.
– Theo cấp điện áp: Contactor trung thế, contactor hạ thế.
– Theo điện áp cuộn hút: Cuộn hút xoay chiều 220VAC, 380VAC,… cuộn hút 1 chiều 24VDC, 48VDC,…
– Theo nguyên lý truyền động: Contactor kiểu điện từ, kiểu hơi ép, kiểu thủy lực,…thường gặp contactor kiểu điện từ.
– Theo chức năng chuyên dụng: Một số hãng chế tạo contactor chuyên dụng cho một ứng dụng đặc thù

Nguyên lý làm việc của Contactor

Khi cấp nguồn trong tủ điện điều khiển bằng giá trị điện áp định mức của Contactor vào hai đầu của cuộn dây quấn trên phần lõi từ cố định, lực từ tạo ra hút phần lõi từ di động hình thành mạch từ kín (lực từ lớn hơn phản lực của lò xo), Contactor sẽ ở trạng thái hoạt động.
Khi đó, nhờ vào bộ phận liên động về cơ giữa lõi từ di động và hệ thống tiếp điểm làm cho tiếp điểm chính của Contactor trong tủ điện đóng lại, tiếp điểm phụ chuyển đổi trạng thái (thường đóng sẽ mở ra, thường hở sẽ đóng lại) và duy trì trạng thái này.
Contactor ở trạng thái nghỉ khi ngưng cấp nguồn cho cuộn dây. Các tiếp điểm sẽ trở về trạng thái ban đầu.

Cách chọn Contactor

Lựa chọn contactor cho động cơ:
Để lựa chọn Contactor phù hợp cho động cơ ta phải dựa vào những thông số cơ bản như Uđm, P , Cosphi
–  Iđm = Itt x 2
–  Iccb = Iđm x 2
–  Ict   = (1.2 – 1.5) x Iđm
Lựa chọn contactor cho tụ bù:
Để lựa chọn Contactor phù hợp cho tụ bù ta phải dựa vào dòng điện định mức của tụ bù.